Geen gezeur meer? Hoe krijg je dat voor elkaar?

Gezeur, gezanik, gezeik. Hoe je het ook noemt, het is iets waar je als manager altijd mee te maken krijgt. Het goede nieuws is dat je het gezeur de baas kunt worden op de werkvloer. "Zeuren is niet-constructief en niet-effectief."

© Thinkstock

Dat is de boodschap van het onlangs verschenen boek ‘Het gezeur de baas’ van organisatiesociologe en coach Miranda Keijser-van Gils. Vier vragen aan de auteur.

Waarom een boek over zeuren?
"Er zijn de afgelopen tijd ontzettend veel boeken verschenen over het motiveren en ontwikkelen van medewerkers. Bedrijven investeren grof geld in procesoptimalisatie en organisatie-inrichting. Maar dat is maar één kant van de medaille en lost cultuurproblematiek niet op. Het werkt vooral bij de medewerkers die toch al in beweging gekomen zijn. Als verleiden niet werkt, moet je ook de andere kant durven belichten: het aanpakken van niet-constructief gedrag. Daar valt veel winst te behalen."

"Zeuren is mijn allergie. En daar wil ik niet over zeuren, maar iets aan doen. Zeuren is niet-constructief en niet-effectief. Gezeur besteedt de verantwoordelijkheid uit: als iets of iemand anders de schuld is van jouw onvrede hoef je er zelf niets mee te doen. Zeuren kost ontzettend veel energie, ook al beseffen zeurders dat meestal niet. Alsof er een piepklein gaatje in je fietsband zit, loopt de energie langzaam maar zeker leeg."

Is het als baas onvermijdelijk dat je met 'zeikerds' te maken krijgt?
"Ja. Van managers wordt verwacht dat zij kennis hebben van de inhoud, strategie, de markt, veranderkunde en nog veel meer. Verder moeten zij een inspirerende persoonlijkheid, charisma, natuurlijk leiderschap en graag ook nog authenticiteit uitstralen. Kortom: er is altijd wel iets wat niet goed uit de verf komt en waarover medewerkers zullen zeuren."

"Daarnaast vertegenwoordigt de manager ook nog eens de organisatie, de werkgever en het beleid. Hij is daarmee het verzamelvat van gezanik. In hun privéleven weten mensen zich doorgaans prima te redden als dingen niet gaan zoals verwacht of gehoopt, maar op het werk lijkt er een soort aangeleerde hulpeloosheid te ontstaan en worden problemen bij de baas gedropt."

"Onvrede uiten is overigens iets anders. Onvrede is bron van verbetering, van groei. Je mag dan van elkaar verwachten dat degene die de onvrede uit, ook onderdeel wil zijn van de oplossing."

Hoe kun je een 'zeurloos' werkend leven creëren?
"In het boek beschrijf ik zeven stappen om het gezeur de baas te worden. Uiteindelijk gaat het erom dat de zeurder inziet dat hij zeurt, er vanaf wil, snapt hoe het anders kan en daarbij wordt geholpen. Er zal een alternatief gedragsrepertoire ontwikkeld moeten worden want voor de zeurder heeft zeuren immers nut: die van zelfbescherming."

"Als je het gezeur van je medewerkers de baas wilt worden, moet je wel eerst je eigen gezeur de baas worden. Het is cruciaal dat je als baas bereid bent consequenties te trekken als het gezeur blijft. Geen grijs gebied creëren en 'een beetje zeuren' toestaan omdat het toch zo menselijk is; je moet de ambitie hebben er helemaal en rigoureus afscheid van te nemen."

Als je de bazen van Nederland één tip zou mogen geven, welke zou dat zijn?
"Mijn tip is dat je als manager jezelf best een handje mag helpen. Het gezeur de baas worden is geen quick fix of trucje. Lees het boek, gebruik een 360graden feedback instrument, haal een coach binnen als breekijzer of neem je medewerkers eens mee naar een confronterende theatervoorstelling. Haal alles uit de kast wat nodig is en stop niet voordat al het gezeur de deur uit is."

Het gezeur de baas is in oktober 2012 verschenen bij Academic Service (Sdu Uitgevers).