Teveel ZZP'ers slecht voor economie?

ZZP’ers zorgen voor meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt. De forse groei van het aantal ZZP’ers, zoals we die in de afgelopen jaren hebben gezien, is dus goed voor de economie. Althans, dat denken veel mensen. Onderzoek van Panteia/EIM laat echter een keerzijde zien. Als het aantal ZZP’ers te groot wordt, kost dit economische groei.

• Voor- en nadelen van ZZP’ers
• 7 procent ZZP’ers is optimaal
• Streven naar juiste balans

In veel hoogontwikkelde economieën, waaronder Nederland, heeft de laatste jaren een verschuiving van zelfstandige ondernemers met personeel (OMP’ers) naar zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) plaatsgevonden. Schattingen voor 26 rijke landen over de periode 1992-2008 wijzen uit dat de groei van het aantal ZZP’ers tot een bovengrens van circa 7 procent van de beroepsbevolking (exclusief ZZP’ers in de landbouw en visserij) gunstig is voor economische groei. Boven dit niveau lijkt een verdere toename juist ten nadele van de economische groei te gaan.

Voordelen van ZZP’ers
ZZP’ers hebben uiteenlopende effecten op de economie. Ten eerste zorgen ZZP’ers voor meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt. Zo kunnen zij bijvoorbeeld inspelen op schommelingen in de werkvoorraad van grote bedrijven, die daardoor efficiënter kunnen werken. Ook dragen veel ZZP’ers positief bij aan de mate van concurrentie in een economie. Ten slotte groeien de meer ambitieuze zelfstandigen soms door naar het ondernemerschap met personeel en zorgen zo op termijn voor nieuwe banen.

Nadelen van ZZP’ers
Maar er zijn ook nadelen. Het is voor ZZP’ers moeilijker om schaalvoordelen te benutten. Hierdoor kan een hoog percentage ZZP’ers in de beroepsbevolking leiden tot een lage mate van arbeidsdeling en specialisatie.

7 procent ZZP’ers is optimaal
De onderzoekers hebben in hun proefondervindelijk onderzoek aanwijzingen gevonden voor het bestaan van een ‘optimaal’ aandeel ZZP’ers. Dit zou op 7 procent van de beroepsbevolking liggen. Is het percentage hoger of lager, dan heeft dit een negatieve invloed op de economische groei. Is het aandeel ZZP’ers 1 procent hoger of lager, dan zou dit volgens de modelberekeningen opgeteld over vier jaar 1 procent aan economische groei kosten. Het negatief effect van een lager percentage ZZP’ers dan het optimum is iets groter dan dat van een hoger percentage. Voor het aantal ondernemers met personeel zijn geen aanwijzingen voor een dergelijk ‘optimum’ gevonden.

Juiste balans
De onderzoekers concluderen dat het belangrijk kan zijn voor een economie om te streven naar een juiste balans tussen het aantal zelfstandigen zonder personeel en het aantal andere arbeidsmarktdeelnemers. De onderzoekers pleiten echter ook voor meer onderzoek om dit nader te kunnen staven.

red: Natuurlijk geeft dit onderzoek maar een beperkt beeld. Er wordt bijvoorbeeld niet gekeken naar de redenen waarom en waardoor er zoveel ZZP-ers zijn. We zijn benieuwd naar jullie mening. Reageer hieronder.